BÀI GIẢNG NGÀY THỨ NHẤT

Phương pháp Thiền dạy ta Nghệ thuật sống

Đừng chỉ trích các phương pháp Thiền khác mà Quý vị đã tập trong quá khứ. Đừng lên án chúng, rất có thể quý vị đã từng tham dự vào các nghi lễ, hình thức tôn giáo. Đừng chỉ trích chúng! Nhưng trong 10 ngày này, ta đến đây thử phương pháp Thiền này một cách công bằng, để gặt hái được những kết quả tốt đẹp nhất. Bỏ ra 10 ngày trong đời một Cư sĩ, không phải là chuyện dễ làm. Các Cư sĩ có nhiều trách nhiệm đa đoan và để các trách nhiệm ấy sang một bên để đến đây khảo sát hơi thở này là gì? Tâm này là gì? Mục đích tu tập là gì? Một mục đích rất quan trọng: “Nó giúp Quý vị học nghệ thuật sống, làm sao sống cho được an lạc và hòa hợp, làm sao để chứng nghiệm được an lạc và hòa hợp nội tâm, và làm sao để tạo ra không gì khác ngoài an lạc và hòa hợp cho người khác”.

Lúc này, khi phát sinh ra điều bất tịnh, mình trở nên khổ sở. Ai phát sinh ra điều bất tịnh, chắc chắn người ấy sẽ trở nên khổ sở và người ta không giữ khổ đau cho riêng mình. Khi phát sinh ra điều bất tịnh và trở nên khổ sở, ta bắt đầu làm người khác khổ lây và làm cho môi trường xung quanh trở nên căng thẳng. Người nào tiếp xúc với mình vào lúc này, họ sẽ trở nên căng thẳng và khốn khổ. Đây không phải là cách sống đúng đắn. Ta đang thiếu nghệ thuật sống. Vipassana sẽ dạy cho Quý vị nghệ thuật sống, một cách sống đúng đắn, một cách cư xử: “Làm sao để sống an lạc và hòa hợp nội tâm, làm sao để phát sinh ra không gì ngoài an lạc và hòa hợp cho người khác”. Điều này chỉ đạt được khi Quý vị khảo sát sự thật về tự nhiên, bản chất hiện hữu thân và tâm của chính mình, bản chất của định luật vũ trụ. Tất cả điều này phải được chứng nghiệm. Rồi ta thấy rằng nơi mình đã bắt đầu có sự thay đổi, một sự thay đổi tốt đẹp hơn. Để được như thế, ta phải thực hành chăm chỉ. Và vì vậy, có những lời khuyên quan trọng, những hướng dẫn để Quý vị tận dụng 9 ngày tới đây. Một điều rất quan trọng là ta đang làm một việc rất nghiêm chỉnh. Thật ra việc đó là một cuộc giải phẩu rất sâu trong tâm Quý vị. Khi chịu đựng cuộc giải phẫu thâm sâu này, những xúc cảm bám rễ sâu bắt đầu trồi lên trên bề mặt.

Đương nhiên là khi mổ xẻ vết thương, máu mủ sẽ trồi lên trên bề mặt. Điều này tốt cho Quý vị. Nhưng tiến trình mổ vết thương và lấy mủ ra rất khó chịu. Ta phải đối diện với nó, hãy can đảm chấp nhận nó: “Tôi phải cắt vết thương để lấy mủ ra, mọi trải nghiệm khó chịu đều có lợi cho tôi”. Như tôi đã nói, những khó chịu ta bắt đầu cảm thấy hôm nay là một phần của tiên trình đó. Quý vị đã bắt đầu cuộc giải phẫu tâm, vết thương bị cắt ra và máu mủ bắt đầu trồi lên trên bề mặt. Bây giờ, Quý vị phải đối diện với thực tại, tươi cười đối diện với nó. Một ví dụ, ở phương đông khi người nội trợ nấu thức ăn. Bà ta dùng bếp than nóng đỏ nấu thức ăn, thức ăn đã được nấu chín nên không cần lửa nữa. Người ta muốn dùng than này trong lần nấu ăn tới.

Để dập tắt ngọn lửa họ múc nước dội vào đống than đang cháy. Bản chất của than là nóng, bản chất của nước là lạnh. Khi nước và lửa gặp nhau, cái lạnh và cái nóng này tạo thành một sự sự va chạm mạnh, có một phản ứng mạnh xảy ra, “Xèo”. Có tiếng “Xèo” ở đó. Họ dội một gáo nước khác và lại nghe tiếng “Xèo”. Nếu người ta tiếp tục dội nước vào “Xèo, Xèo, Xèo”. Cho đến khi nhiệt độ than bằng với nhiệt độ của nước, than không còn nóng nữa. Rồi, Quý vị có thể dội một thao nước đầy và không nghe tiếng “Xèo” nữa. Do đó, nên hiểu, có thể ta đang Thiền trong một giờ và có một khoảnh khắc tâm ở cùng với hơi thở đi vào, đi ra là thực tại của giây phút này, không có vô minh. Đây là sự thật. Không có sự tưởng tượng nào cả, không có ham muốn, không có ghét bỏ. Khi hơi thở đi vào, ta không bắt đầu ham muốn: “Tôi muốn có thêm hơi thở, tôi muốn có thêm hơi thở”.

Hơi thở có sẵn đó, ham muốn để làm gì? Khi hơi thở đi ra, ta không nói rằng: “tôi không muốn hơi thở, tôi không muốn hơi thở”. Hơi thở đi ra để lại trở vào. Ta chỉ sự giữ sự bình tâm và quan sát trong khoảnh khắc đó. Khi tâm bình thản, quan sát sự thật đúng như thật, không có vô minh, chỉ sống với thực tại, không ham muốn, không ghét bỏ. Đó là khoảnh khắc tuyệt vời.

Hành Thiền giống như cuộc phẫu thuật nội tâm

Trong khoảnh khắc đó, một phần tâm của mình trở nên hết sức trong sạch, nhưng vẫn còn có nhiều rác rởi bên trong, tất cả những bất tịnh và tiêu cực mà mình đã tích lũy sâu trong tâm. Khi sự tinh khiết của khoảnh khắc này va chạm với sự bất tịnh đó, có sự bùng nổ lớn, sự bùng nổ của núi lửa, một tiếng “Bùm” lớn. Và cái đó trồi lên trên bề mặt, đau ở chân, đau ở lưng, …: “ Ồ! Khó chịu quá, khó chịu quá, ta nên bỏ đi thôi, chẳng tốt lành gì cho ta cả”. Tất cả những điều này chắc chắn sẽ xảy đến với Quý vị. Hãy cương quyết khẳng định, đây là cuộc giải phẫu tâm của mình.

Khi có cuộc giải phẫu do một Bác sĩ phẫu thuật thực hiện và bị chích thuốc mê nên ta không biết chuyện gì đang xảy ra cả. Nhưng ở đây, ta phải tự giải phẫu mình, không bị chích thuốc mê và phải đối diện với bất cứ những gì xảy đến trong giây phút này. Hãy can đảm lên, hãy đối diện với nó vì lợi ích của chính mình. Đó là cách mà Quý vị bắt đầu thay đổi khuôn mẫu hành xử của tâm mình. Hãy đối diện với nó và phát triển sức mạnh tinh thần. Bởi vì Quý vị không được dùng thuốc mê và phải phát triển phẩm chất dũng mãnh cho tâm.