BÀI GIẢNG NGÀY THỨ BA
Toàn thể thế giới vật chất này, không có gì là chắc đặc cả.
Tất cả đều là những Viba, là những làn sóng nhỏ li ti. Các nhà khoa học hiện đại đã nói như thế, một Bậc Giác Ngộ là Đức Phật cũng đã nói như thế. Thân và tâm không có gì khác ngoài những làn sóng li ti, là sự rung động. Ta có thể tin tưởng vào các nhà khoa học và do đó, mình chấp nhận sự thực này. Nhưng chỉ chấp nhận suông chưa đủ mà ta phải tự mình chứng nghiệm được điều đó. Đây chính là điều mà Bậc Giác Ngộ đã thực chứng để đạt tới đích cuối cùng là sự giải thoát hoàn toàn. Đó là việc mà ai cũng phải làm để hiểu được những thay đổi thực sự đang xảy ra, thay đổi từng khoảnh khắc.
Ta thấy một đứa trẻ chào đời thật đáng yêu, thật non nớt. Rồi 10 năm sau, ta gặp lại đứa bé đó, một sự thay đổi không ngờ. Rồi ta thấy đứa bé 20 năm sau nữa, lại một thay đổi lớn, 30 năm, 40 năm, 60 năm, 80 năm, không thể ngờ được. Cùng là một đứa bé mà tại sao nó thành như vậy? Phải chăng cứ 10 năm, khi đứa bé đi ngủ thì Thượng Đế quyền năng gũa chiếc đũa thần khiến nó tỉnh dậy và biến thành người lớn? Không! Không phải như thế. Sự thay đổi xảy ra trong từng giây phút, mỗi giây phút đều có thay đổi, hủy hoại, sinh, diệt. Đây là luật tự nhiên. Nếu ta chấp nhận luật tự nhiên này bằng lý trí hay bằng đức tin đi nữa thì cũng chẳng có ích lợi gì. Đó chỉ là sự giải trí của tri thức, một sự tiêu khiển tri thức hoặc sự mua vui, tiêu khiển của lòng sùng tín mà thôi, chẳng ích lợi gì cả. Nhưng khi ta bắt đầu chứng nghiệm nó ở mức độ thực tế thì thật là một sự khác biệt rất lớn. Đó là điều mà ta đang bắt đầu làm và đây là một điều rất nhỏ trên một con đường rất dài. Một người phải tìm hiểu rất sâu bên trong để hiểu được toàn thể cấu trúc vật chất này là gì, tâm này là gì và sự tương quan của cả thân và tâm đang diễn tiến ở tầng lớp sâu thẳm ấy.
Chính điều đó đã giúp cho người ấy trở thành một Bậc Giác Ngộ hoàn toàn bằng cách chia cắt, mổ xẻ, phân nhỏ, làm tan rã. Vị ấy đạt tới một trạng thái chứng ngộ chân lý tối hậu của thân, của tâm, về nội dung của tâm và các tâm ý nảy sinh cùng với tâm. Khi vượt qua các trạng thái đó, Vị ấy trực tiếp chứng nghiệm được một điều vượt ra ngoài lĩnh vực của thân và tâm. Thân này là gì? Bằng cách chia cắt, mổ xẻ, Ngài khám phá ra rằng toàn thể thân xác được cấu tạo bởi những vi tử cực nhỏ.
Ngài đặt tên nó là Kalāpa, nghĩa là đơn vị, một đơn vị vật chất rất nhỏ đến mức không còn phân chia được nữa. Ngài gọi nó là Attha Kalāpa, Attha có nghĩa là tám, 8 yếu tố kết hợp thành đơn Vị này và 8 yếu tố này không thể tách rời ra được, chúng luôn luôn đi chung với nhau. Có 4 nguyên tố cơ bản là Đất (Cứng, mềm), Nước (Dính, hút), Gió (Nâng đỡ, chuyển động), Lửa (Nóng, lạnh), mỗi yếu tố có những đặc tính riêng của nó, hợp lại với nhau thì chúng thành 8. Những đặc tính là quan trọng hơn và ta có thể cảm nghiệm được các đặc tính này. Khi ta đạt tới giai đoạn đó, ta cũng sẽ hiểu được tâm một cách dễ dàng hơn. Ở mức độ tối hâu, đây là thực trạng của tâm, của mỗi tâm ý. Và điều đó, khiến Bậc Giác Ngộ hiểu được thân tâm này là thế nào. Với tốc độ cực nhanh như thế, tất cả đều là những làn sóng li ti, đều sinh, diệt. Ngài nói: “Lúc ta vừa búng móng tay hay chớp mắt, các vi tử cực nhỏ này đã sinh, diệt tới cả tỷ tỷ lần rồi”. Một nhà khoa học Phương Tây cũng đã đi đến cùng một kết luận. Một giáo sư tại trường Đại học Bekerly đã từng cố công tìm tòi, nghiên cứu để thấu hiểu nguyên tử hoạt động như thế nào. Vào thế kỷ trước, các nhà khoa học Phương Tây đều biết rằng không có gì là chắc đặc trong thế giới vật chất, tất cả chỉ là những làn sóng nhỏ li ti. Nhà khoa học này rất nóng lòng và tò mò muốn tìm hiểu xem vi tử nhỏ bé nhất sinh và diệt bao nhiêu lần trong một giây. Để tìm hiểu, ông sáng chế ra một dụng cụ mà ông đặt tên một cách rất sát thực là “Phồng bọt bóng”, giống như các bong bóng nhỏ, các vi tử luôn luôn sinh và diệt.
Với sự trợ giúp của “Phồng bọt bóng” này, ông đã khám phá và tuyên bố rằng: “Trong một giây, mỗi vi tư cực nhỏ sinh và diệt 1022 lần (22 số 0 sau số 1)”. Và ở đây, bên phương Đông, một khoa học gia đã nói rằng: “Vào lúc ta vừa búng móng tay hay chớp mắt, các Kalāpa (Vi tử cực nhỏ) đã sinh ra và diệt đi hàng tỷ tỷ lần”. Cả hai người, Đức Phật và Giáo sư Đại học đó đi đến cùng một kết luận, thế nhưng cả hai người có biết bao là khác biệt. Rất nhiều sinh viên Phương Tây ở bậc Đại học Bekerly (Mỹ) đã đến Ấn Độ tham dự các khóa Thiền này. Họ đã từng nghe nói về Vị Giáo sư này: “Ông là một Giáo sư Đại học danh tiếng, ông mới qua đời cách đây không lâu. Ông đã được giải thưởng Nobel, mà giải thưởng này không phải ai cũng được, phải là người nào đó khám phá ra những điều mới mà chưa ai biết đến”.
Vì thế, ông ta rất nổi tiếng. Vì tò mò, vài Thiền sinh này tìm gặp Vị Giáo sư đã đi đến cùng một kết luận với Bậc Giác Ngộ. Họ thấy ông ta sống với đầy căng thẳng, đầy khổ sở. Tại sao ông ta không thoát khỏi đau khổ? Tại sao ông ta không hết căng thẳng? Bởi vì ông ta không có Bhāvanā mayāPaññā (Trí tuệ thực chứng). Kết luận của ông chỉ dựa vào máy móc và dụng cụ của ông là “Phồng bọt bóng”. Ông ta tin tưởng hoàn toàn vào thiết bị này, ông có niềm tin mãnh liệt vào trí óc của mình và ông nói: “Sự vật là như vậy”. Nhưng Bậc Giác Ngộ đã thoát khỏi mọi khổ đau không dùng một dụng cụ hay máy móc khoa học nào. Ngài chỉ đơn thuần dùng kinh nghiệm trực tiếp của chính mình và mọi khác biệt là ở chỗ này.
Khi ta đi sâu vào trong để tìm hiểu thực trạng của mối tương quan giữa thân và tâm. Không phải để thỏa mãn sự tò mò hay giải tỏa sự khao khát tìm tòi. Mục đích của mình là làm sao thoát khỏi sự vô minh, để thấy rõ tại sao sự vô minh đã khiến mình tạo ra hết bất tịnh này đến bất tịnh khác, hết tật xấu này đến tật xấu khác, hết tiêu cực này đến tiêu cực khác, làm cho mình phải tiếp tục sự đau khổ. Để thay đổi khuôn mẫu thói quen này, ta phải đi sâu vào bên trong và chứng nghiệm được chân lý.
Bài viết trích từ Pháp Thoại Khoá Thiền Vipassana 10 Ngày do Thiền Sư S.N. Goenka giảng dạy và hướng dẫn.
