BÀI GIẢNG NGÀY THỨ NĂM

Bốn sự thật thánh thiện (Khổ đế – Tập đế – Diệt đế và Đạo đế)

Sư thật thánh thiện thứ hai là nguyên nhân thật sự của khổ. Khi hai sự thực này (Khổ và nguyên nhân khổ đau) được thực chứng, công việc giải thoát trở nên dễ dàng. Ví dụ, khi có người bệnh gặp Bác sĩ. Nhiệm vụ đầu tiên của Bác sĩ là tìm hiểu căn bệnh. Người Bác sĩ không xác định được bệnh thì không thể chữa cho bệnh nhân. Cũng thế, điều quan trọng đầu tiên là căn bệnh ấy là gì và điều quan trọng thứ hai là nguyên nhân sâu xa của chứng bệnh này là gì. Không phải chỉ ở triệu chứng, nếu Vị Thầy Thuốc chỉ đối phó với triệu chứng bên ngoài không thôi.

Người Thầy Thuốc này không bao giờ chữa hết bệnh, ta phải đi sâu vào tận bên trong. Nếu tìm ra được nguyên nhân thật sự của chứng bệnh thì công việc điều trị trở nên dễ dàng. Ta tìm ra cách diệt trừ nguyên nhân, một khi nguyên nhân bị diệt trừ thì căn bệnh bị tiêu diệt. Cũng vậy, nhờ vào phương pháp Thiền này, ta quan sát nguyên nhân thực sự của khổ đau. Và nhờ vào kỹ thuật này, ta học cách làm sao tiêu diệt được nguyên nhân thực sự. Khi nguyên nhân thực sự bị tiêu diệt thì sự thật thánh thiện thứ ba khởi lên (Chân lý về sự thoát khổ). Bây giờ, không còn đau khổ nữa. Rồi những gì biểu hiện là toàn thể tiến trình mình đã làm thế nào để thâm nhập, bứng nhổ cội rễ, nguồn gốc của khổ đau và đã diệt bỏ khổ đau ấy ra sao. Đó là sự thật thánh thiện thứ tư (Phương pháp diệt trừ khổ đau). Ta không thể hiểu được bốn sự thật thánh thiện này chỉ bằng lý trí.

Dĩ nhiên, người ta phải hiểu các sự thật ấy ở mức độ lý trí. Nhưng tất cả các sự thật này phải được thực chứng ở mức độ thực nghiệm. Rồi chỉ nhờ đó, phương pháp Thiền này mới giúp ích cho chúng ta. Và đây là điều ta đang làm và đi sâu hơn nữa. Bây giờ, ta mới chỉ là bước khởi đầu, có cái đau, có nỗi khổ: “Ồ! Có đau vì tôi đã ngồi lâu như vậy”. Từ từ, ta sẽ hiểu rằng khi có đau, ta đã biến cái đau thể xác này thành cái đau tinh thần. Nếu ta học cách làm sao để quan sát cái đau ấy, cái đau sẽ giảm bớt. Khi ta tiếp tục quan sát, ta bắt đầu thoát khỏi cái đau ấy.